VI- ÖDENEN KATKI PAYI VE PRİMLERİN VERGİ MATRAHININ TESPİTİNDE İNDİRİM KONUSU YAPILMASINA İLİŞKİN ÖRNEKLİ AÇIKLAMALAR

Yaklaşım Dergisi’nin Nisan 2005 sayısında yer alan yazımızın I. bölümü Mart 2005’te kaleme alınmış ve “V-Şahıs Sigorta Primleri Ve Bireysel Emeklilik Katkı Payları Ödemelerinin Sosyal Sigortalar Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi” bölümünde SSK İstanbul Sigorta Müdürlüğü’nün 01.10.2004 tarih ve 411263.34/116841 sayılı Özelgesi’ndeki açıklamalar doğrultusunda, özel sağlık sigortası primlerinin, prim kesintisine tabi olmadığı ifade edilmişti.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü Sigorta Primleri Daire Başkanlığı, Özelge (1)ile;

“..Yolluklar, çocuk ve aile zamları, ölüm, doğum ve evlenme yardımları ile ayni yardımlar dışında yapılan tüm nakit ödemeler, sigorta primine tabidir. 506 sayılı Kanun’un 77. maddesinin ikinci fıkrasında da; primden istisna olduğu öngörülen ödemeler yine tek tek sayılmış ve bu ödemeler dışında, her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın, tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı, hükme bağlanmıştır.     

Bu bakımdan, işverenlerce özel sağlık şirketlerine ödenen “özel sağlık sigortası primleri”nden, sigorta primi kesilerek, Sosyal Sigortalar Kurumu’na ödenmesi gerekmektedir” şeklinde açıklama yapılmıştır.

Yukarıdaki açıklamalarda dikkate alınarak; ödenen katkı payı ve primlerin vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması dört farklı durumda ele alınmıştır. Bunlar;

- Ücretliler tarafından ödenmesi halinde vergi matrahına etkisi

- İşverenler tarafından ödenmesi halinde vergi matrahına etkisi

- Kısmen ücretli kısmen işverenler tarafından ödenmesi halinde vergi matrahına etkisi

- Yıllık gelir vergisi beyannamesi verenlerin bu primleri beyan ettikleri kazançtan indirim konusu yapmaları halinde vergi matrahının etkilenişi.     

A- ÜCRETLİLER TARAFINDAN ÖDENMESİ HALİNDE VERGİ MATRAHININ TESPİTİ

Örnek-1:

Ücretli (A)’nın Ekim 2004 döneminde ödediği katkı payı ve prim ödemeleri ile diğer verilerin aşağıdaki gibi olması halinde indirim konusu yapabileceği tutarlar ve ücret hesaplamaları aşağıdaki gibi olacaktır.

Örnek-2:

Ücretli (B)’nin Kasım 2004 döneminde ödediği katkı payı ve prim ödemeleri ile diğer verilerin aşağıdaki gibi olması halinde indirim konusu yapabileceği tutarlar ve ücret hesaplamaları aşağıdaki gibi olacaktır.

B- İŞVERENLER TARAFINDAN ÖDENMESİ HALİNDE VERGİ MATRAHINA ETKİSİ

1- İşveren Tarafından İndirim Konusu Yapılabilecek Sınırlar Dahilinde Prim Ödemesi

Örnek-3:

(D) A.Ş., ücretli (E)’nin Ocak 2005 döneminde bir personeli için 60 YTL’lik sağlık sigortası primi ödemiştir. Prim ödemeleri ile diğer verilerin aşağıdaki gibi olması halinde indirim konusu yapabileceği tutarlar ve ücret hesaplamaları aşağıdaki gibi olacaktır;

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin 9 numaralı bendinde yer alan hüküm işverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının, ücretlerle ilişkilendirilmeksizin, ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilmesine imkan tanımaktadır.

Bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutar, ücretlinin elde ettiği ücretin % 10’unu ve yıllık bazda asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.

Yukarıdaki örnekte işverenin personeli adına ödediği sağlık sigorta primi GVK’nın 40/9. bendinde yer alan bireysel emeklilik katkı payı statüsünde olmadığından ücretlerle ilişkilendirilmeksizin, ticari kazancın tespitinde gider olarak yazılamayacaktır. Ancak işveren ödediği primi ücretle ilişkilendirerek giderleştirebilecek ve ücret bordrosu hesaplamaları aşağıdaki gibi olacaktır.